رابطه ایمپلنت و دیابت
امروزه دیابت تعداد افراد زیادی را در سراسر جهان مبتلا کرده است. دیابت در اثر اختلال در تولید و یا عملکرد انسولین در بدن حادث می شود. بیماری دیابت می تواند ارگان های مختلف بدن از جمله چشم، اعصاب، قلب، کلیه و سایر اعضای بدن را دچار اختلال کند و به آن ها آسیب برساند.
افزایش جمعیت افراد دیابتی در سراسر جهان به یک نگرانی بزرگ برای جامعه تبدیل شده است. هیپرگلیسمی مداوم ممکن است بر تک تک بافت ها تأثیر بگذارد و در نتیجه منجر به عوارض و در نهایت مرگ و میر در بیماران دیابتی شود.
پاسخ منفی مستقیم دیابت بر روی بافت های دهان با تناقضات کمی مشاهده شده است، اما اطلاعات کمی در مورد تأثیر دیابت بر درمان ایمپلنت دندان و نتایج متعاقب آن وجود دارد.
از سال 1994 مطالعات زیادی در رابطه با استئواینتگراسیون و پیش آگهی ایمپلنت دندانی در بیماران دیابتی انجام و منتشر شده است. ایمپلنت در بیماران دیابتی مقالات نظری و مطالعات روی حیوانات دیابتی میزان شکست بالای ایمپلنت ها را اثبات می کند، اما اکثر مطالعات بالینی نشان دهنده شکست آماری ناچیز ایمپلنت های دندانی حتی در بیماران دیابتی نسبتاً کنترل نشده است.
موفقیت ایمپلنت دندانی در بیماران دیابتی به خوبی و نسبتاً کنترل شده با برنامه ریزی درمانی مناسب، درمان های پیشگیرانه و نگهداری کافی پس از جراحی به خوبی افراد عادی به نظر می رسد.
دو نوع اصلی دیابت وجود دارد:
دیابت نوع 1: بیشتر افراد جوان را مبتلا می سازد و یک نقص سیستم ایمنی است و وابسته به انسولین می باشد. سیستم ایمنی بدن به سلول هایی که در لوزالمعده انسولین ترشح می کنند، حمله کرده و توانایی بدن را در تولید انسولین کاهش می دهند. در دیابت نوع 1 بیمار باید انسولین تزریق کند. بسیاری از افراد در دوران کودکی با دیابت نوع 1 تشخیص داده شده و درمان می شوند.
دیابت نوع 2: انسولین وجود دارد؛ اما، لوزالمعده دیگر از انسولین استفاده نمی کند. این بیماری بیشتر در افراد بزرگسال دیده می شود. این بیماری سبب اختلالاتی در دریافت قند از مواد غذایی و جذب آن توسط سلول ها می شود. البته دیابت نوع 2 در افراد جوان نیز ممکن است دیده شود که می تواند در نتیجه سبک زندگی نامناسب، رژیم غذایی و عادات ورزشی باشد.
فردی که می خواهد جراحی ایمپلنت انجام دهد، باید قند خون خود را که FBS و HBA1C می باشد بررسی کند؛ همچنین اگر فردی اضطراب داشته باشد و سابقه طولانی ترس از دندان پزشکی داشته باشد؛ همین اضطراب می تواند باعث افزایش قند خون شود که این قند خون باید کنترل شود.
در این بین پیش دیابت نیز ممکن است حادث شود که آن را به عنوان فازهای اولیه دیابت نوع 2 می شناسیم که معمولا با رژیم غذایی، ورزش و کنترل در میزان قندی که بیمار مصرف می کند، کنترل می شود.
همچنین ورزش، کنترل رژیم غذایی و نظارت بر غذا هایی که حاوی شیرینی هستند، می تواند از ایجاد بیماری دیابت نوع 2 پیشگیری کند و دیابت کنترل گردد. تغییرات در سبک زندگی می تواند بالاترین درمان را سبب شود.
از طرفی دیابت بارداری نیز داریم که به علت مصرف بالای قند در دوران بارداری ایجاد می شود. این نوع دیابت هم می تواند از طریق رژیم غذایی و ورزش کنترل گردد و معمولا بعد از زایمان برطرف می شود. دیابت بارداری می تواند ریسک عوارض بارداری را در مادر تشدید کند. از طرفی ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را نیز در سال های بعد برای مادر و نوزاد درصورت عدم کنترل افزایش می دهد.
به علت اینکه بیماران دیابتیک، در اثر اختلال خون رسانی مستعد التهاب بیشتری هستند؛ بنابراین، عفونت بیشتری هم در لثه این افراد دیده می شود و پاسخ این افراد به درمان ایمپلنت نسبت به افراد دیگر متفاوت است.
همچنین در بیماران دیابتیک به علت تحلیل استخوان فک و وضعیت نامناسب تر ترمیم بافت لثه و استخوان و همچنین ریسک بالای ابتلا به بیماری های لثه یا periodontal، درمان ایمپلنت از ریسک بالاتری برخوردار است.
تا زمانی که بیماران دیابتیک قند خون خود را به حد نرمال کاهش ندهند، نمی توانند از درمان ایمپلنت استفاده کنند. اما افرادی که دیابت آن ها به خوبی کنترل شده می توانند جراحی ایمپلنت دندان انجام دهند. علت این ریسک ها تغییر عملکرد گلبول های سفید و یا سایر فاکتور هایی است که به توانایی بدن برای کنترل عفونت کمک می کنند و مهار عفونت در افرادی که دیابت آن ها کنترل نمی شود دشوارتر است.
میزان مصرف پروتئین در افراد دیابتی باید بیشتر باشد و باید به مصرف قند خود توجه بیشتری داشته باشند و از قند های طبیعی مانند خرما استفاده کنند. همچنین ورزش و کنترل رژیم غذایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. برای انجام ایمپلنت در این بیماران حتما باید قند خون ناشتا یا FBS زیر 130 باشد و همچنین HBA1C این افراد، باید کمتر از 7/5 باشد.
HBA1C نمایانگر وضعیت گلوکز خون یا قند خون در بازه زمانی 30 تا 90 روز قبل است و برای ارزیابی انجام یا عدم انجام ایمپلنت خیلی کمک می کند. در صورتی که قند خون بیمار و دیابت او کنترل شده باشد، باید به طور مستمر قند خون فرد را چک کرد. استفاده از آنتی بیوتیک پس از درمان برای جلوگیری و کنترل عفونت های احتمالی بسیار موثر است.
استفاده از دهان شویه قبل و بعد ازجراحی در جهت کنترل میکروب های محیط دهان و کاهش آلودگی میکروبی، مسواک زدن به صورت مرتب و حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندان، استفاده از دهان شویه همان طور که اشاره شد توسط واترجت یا به تنهایی، استفاده از رژیم غذایی دارای قند طبیعی مانند خرما و ویزیت های مرتب بسیار موثر است.
همچنین بیماران دیابتی به علت خشکی دهان و در معرض ریسک بالاتر عفونت بودن، باید از کشیدن سیگار منع شوند و آب زیاد بنوشند. ویزیت این بیماران بهتر است در ابتدای صبح انجام شود که بیمار قند بالاتری دارد و از جلسات طولانی برای ویزیت، درمان یا جراحی اجتناب شود.
بیمارن دیابتی به دلیل استرس در حین درمان، ممکن است با افت قند خون مواجه شوند؛ به همین منظور، قبل از انجام جراحی بهتر است که وعده کامل غذایی دریافت کنند و داروی خوراکی یا تزریقی جهت کنترل قند خون خود طبق دستور پزشک مصرف کنند.
اگر بیمار مجبور است که قبل از جراحی ایمپلنت چیزی نخورد و بعد از جراحی هم میل کردن غذا برایش مشکل است؛ به بیمار توصیه می شود که دوز معمولی انسولین یا regular را استفاده نکند و از مصرف داروهای کاهش دهنده قند خون قبل از جراحی خودداری کند.
همچنین قبل از اینکه بیمار به سطح معمولی کارهای روزمره و دریافت کالری مورد نیاز خود برگردد دوز معمولی انسولین را از سر نگیرد. افراد دیابتی زمان بیشتری برای جوش خوردن ایمپلنت نیاز دارند؛ به عنوان مثال، اگر برای یک شخص عادی بین دو تا سه ماه برای جوش خوردن ایمپلنت زمان نیاز باشد، برای بیماران دیابتی این مدت افزایش می یابد.
همچنین بهتر است برای انجام ایمپلنت در این بیماران لیزر به کار برده شود که کمترین زخم را ایجاد کرده و نیاز به بخیه ندارد. در این صورت شانس موفقیت درمان هم بسیار بالاتر خواهد بود.
هنگامی که بیماری دیابت تشخیص قطعی داده شد، اولین و مهمترین تست جهت بررسی قند خون HBA1C می باشد که غلظت قند خون را در دو تا سه ماه قبل نشان می دهد. اگر بیماری HBA1C کمتر از 7 یا 7/5 داشته باشد، می توان برای او درمان ایمپلنت انجام داد، اما اگر بالاتر از این مقدار باشد، بهتر است که قند خون کنترل شده و سپس جراحی ایمپلنت انجام گیرد.
همچنین می توان برای آگاهی سریع از میزان قند خون از وسیله ای به نام گلوکومتر استفاده کرد. بهتر است این وسیله در مطب دندان پزشکی یا همراه بیمار باشد زیرا بسیار مفید است. آن هایی که دیابت کنترل نشده دارند و توجه به درمان خود ندارند، معمولا HBA1C بالای 10 دارند.
مشکلات شدیدتر، عفونت های بیشتر و نتایج نامطلوب تری هم خواهند داشت و نباید در این گونه افراد جراحی های ایمپلنت و لثه انجام شود.بیمارانی که قند خونشان کمتر از mg/dlit 70 باشد، ممکن است که در حین عمل دچار افت فشار یا کاهش قند خون شوند.
به همین دلیل مصرف مقداری کربوهیدرات قبل از انجام ایمپلنت یا جراحی توصیه می گردد. اگر درمان قبل از میل کردن غذا انجام گیرد، میزان قند خون باید بین mg/dlit 70 تا 110 باشد و اگر قرار است درمان بعد از میل کردن غذا انجام شود.
سطح قند خون زیر mg/dlit 180 توصیه می شود که علت آن هم این است که ترمیم زخم به خوبی انجام شود و مشکلی ایجاد نگردد. مهمترین عارضه در مطب دندان پزشکی برای بیماران به خصوص کسانی که انسولین مصرف می کنند، کاهش قند خون آن هاست. درصورتی که این اتفاق رخ داد، آبمیوه یا آبنبات یا معادل 3 یا 4 قاشق غذا خوری شکر( کربوهیدرات خوراکی) باید به بیمار داده شود.
برای جلوگیری از این گونه مسائل هم بهتر است زمان انجام درمان های دندان پزشکی قبل و بعد از حداکثر زمان فعالیت انسولین باشد. به همین دلیل بیمار باید قبل از درمان دندان پزشکی غذای معمول خود را میل کرده باشد.
متعادل ترین زمانی که سطح قند خون در وضعیت مطلوبی قرار دارد، برای بسیاری از بیماران پس از میل کردن صبحانه است. همچنین بنا به تشخیص دندان پزشک ممکن است در برخی از موارد، قبل از انجام و شروع جراحی های دندان پزشکی برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود و ممکن است که از دوز انسولین بیمار کاسته شود.
ممکن است برخی از عمل ها نیاز به آرامبخش داشته باشند. در این صورت معمولا به بیمار گفته می شود که قبل از انجام جراحی از خوردن غذا خودداری کند. به همین منظور از دوز انسولین بیمار هم کاسته می شود و این شامل مواردی است که مدت عمل طولانی باشد و مواردی که بیمار بعد از عمل محدودیت در مصرف غذا داشته باشد.
اضطراب و ترس ناشی از انجام جراحی یا کارهای دندان پزشکی باعث افزایش قند خون می شود؛ به این منظور برای کاهش اضطراب پیشنهاد می گردد که جلسات درمانی اول صبح بعد از خوردن صبحانه باشد و در برخی موارد هم نیاز به استفاده از داروی آرام بخش می باشد. استفاده از دوز بالای بی حسی برای کاهش درد و استرس بیمار هم از دیگر توصیه ها می باشد.
ممکن است این افراد هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، خونریزی از لثه داشته باشند. همچنین در صورت مشاهده بوی بد دهان، خشکی دهان و لایه غیر طبیعی سفید، باید برای کنترل بهداشت خود به دندان پزشک مراجعه کنند.
کنترل میزان قند خون، رعایت بهداشت اعم از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، چکاب های دوره ای و معاینات منظم، استفاده از دهان شویه و استفاده از واترجت در بیماران دیابتیک بسیار حائز اهمیت است و باید مورد توجه بیمار قرار گیرد.
کاشت ایمپلنت دندان + روکش دندان + لذت داشتن دندان زیبا و سالم
