روش های مکانیکی کنترل پلاک

روش های مکانیکی کنترل پلاک

این روش ها، پذیرفته شده ترین تکنیک های برداشت پلاک هستند که اجزای اصلی این روش، مسواک و نخ دندان بوده و اجزای فرعی آن شامل مواد آشکار ساز (disclosing agents)، دهانشویه ها (oral irrigators) و برس های زبان می باشد. (پیشنهاد می شود مقاله همه چیز درباره لمینت دندان را مطالعه بفرمایید)

مسواک

1- متداول ترین روش برداشت پلاک است که در طراحی آن متغیرهای متعددی از جمله جنس موهای مسواک، قطر و تعداد الیاف، طرح سر مسوا ک، زاویه سر با دسته و طرح دسته و... دخالت دارند.

2- امروزه بیشتر مسواک ها از جنس موهای مصنوعی (نایلونی) ساخته می شوند که موها و سر مسواک مهمترین قسمت های مسواک هستند و طول بیشتر موها 11 میلیمتر است.

3- مسواک ها براساس قطر موهای آنها به چند دسته تقسیم می شود، الف) نوع نرم 22/.mm- 16/.  ،ب) متوسطmm29/.-23/. ج) سخت (hard) mm 30/. و بیشتر.

4- علاوه بر قطر موهای مسواک ، انتهای مو نیز برای تعیین مفید ترین نوع جهت کنترل پلاک بررسی شده است که از میان سه نوع زیر (Coarse-cut)، پیازی برجسته (enlarged bulbous) و نوک گرد (Round)، نوع انتهای گرد به دلیل تحریک کمتر لثه، موی انتخابی است.

5- بهترین مسواک برای مصرف در دندانپزشکی کودکان نوع نرم (soft) است که به علت ترومای کمتر به لثه و قدرت تمیز کنندگی بیشتر در ناحیه اینترپروگزیمالی نوع انتخابی می باشد.

6- برای دسترسی بیشتر و کاربرد راحت تر در کودکان سر کوچک تر و دسته ضخیم تر در مسواک کودکان ارجح تر است البته نوع مسواک توصیه شده بر اساس نیازهای فردی کودک است.

7- در بعضی مسواک ها نشانگر آبی رنگ در مو های مسواک گذاشته شده است. زمانی که نشانگر تا نیمه رسیده و کمرنگ گردد، زمان تعویض مسواک است که این حالت به طور متوسط بعد از 3 ماه رخ می دهد.

ولی به طور کلی توصیه می شود والدین هنگامی که مسواک کودک کاملا فرسوده شده باشد، (wellworn) آن را تعویض کنند (کودکان نوپا، مسواک را می جوند که به سرعت ظاهری فرسوده پیدا می کنند)

نخ دندان 

1- تمیز کردن سطوح بین دندانی بعد از مسواک زدن ضروری است که وسایل متعددی از جمله مسواک های بین دندانی،flass holder T، نخ دندان، خلال دندان و... استفاده می گرد. تفاوت زیادی بین این وسایل در برداشتن پلاک و کنترل التهاب لثه (اگر به درستی به کار روند) وجود ندارد.

2- تقریبا تمام نخ های موجود در بازار، نایلونی هستند. نخ دندان ساخته شده از ماده تفلون (polytetra fluroethylene) نیز وجود دارد که طبق ادعای سازنده به دلیل ضریب اصطکاکی کمتر از نایلون ریش ریش نشده، به آسانی بین تماس های محکم سر می خورد و ایجاد صدای نخ را به حداقل می رساند.

3- نخ دندان های موجود به صورت مومی و غیر مومی، مزه دار و بی مزه، نازک و نواری یا توری (meshwork) هستند که طبق نظر Bass نخ دندان نایلونی غیر مومی به دلایل متعددی نخ دندان انتخابی است ازجمله این دلایل می توان به:

الف) عبور آسان از تماس های محکم، ب) باقی نماندن موم ج) صدای جیر جیر حاصل از حرکت بر روی دندان تمیز و د) گستردگی رشته ها وافزایش سطح تماس نخ دندان اشاره کرد. البته بهتراست نیازهای فردی و خواسته های بیمار قبل از انتخاب نخ دندان در نظرگرفته شود.

4- طبق مطالعه carr تفاوتی بین 4 نوع نخ دندان موم دار، بدون موم، بافته شده (woven) ومقاوم به ریش ریش شدن (shrel resistance) از نظرتمیز کردن، آسانی یا راحتی کاربرد وجود ندارد.

5- از نقطه نظر پذیرش بیمار، نخ دندان مومی طعم دار موثرترین نوع است.

6- در بیماران ارتودنسی از super floss یا Floss threader استفاده می شود.

>

مسواک برقی

1- در مطالعات اولیه برتری این مسواک ها نسبت به نوع دستی دریک دوره طولانی ثابت نشد. برتری در دوره ابتدایی استفاده از مسواک برقی ممکن است مربوطه به اثر Hawthorne باشد که بین می کند هر تغییر آزمایشی جدید می تواند سبب بهبود رفتار شود (یعنی کودک به خاطر تازگی مسواک برقی دوست دارد از این مسواک های استفاده کند).

2- استفاده از آخرین مسواک برقی ماننده (D-10) Sonicare یا Braun oral-B kids power tooth می تواند سودمند تر از سایر مسواک ها باشد. مسواک Sonicare بسیار موثر تر از مسواک ها دستی در

الف) شاخص پلاک (PI)، ب) شاخص لثه ای (GI ج ) درصد نواحی که هنگاگ پروب کردن خونریزی دارند، د) عموق پاکت و ه) تعداد باکتری های گرم منفی زیر لثه ای می باشد.

3- در بررسی Debrie  index، استفاده از مسواک Sonicare در کودکان 9-4 ساله منجر به 40% کاهش در این شاخص می شود.

4- مسواک های برقی با طرح چرخشی نوسانی (Rotation –oscillation) پلاک بیشتری را برمی دارند و ژنژیویت را در کوتاه مدت وبلند مدت موثرتراز مسواک های دستی کاهش می دهند.

5- در مسواک های Interclean oral-B حرکت بیضی شکل موهای مسواک منجر به برداشت پلاک نواحی پروگزیمال می شود و برای بیماران ارتودنسی مفید می باشد.

نکته: مقایسه مسواک Interclean و نخ دندان در مورد شاخص های میزان پلاک بین دندانی، ژنژیویت، خونریزی از پاپی بین دندانی نشان می دهد که از لحاظ آماری تفاوت معنی دار بین نخ دندان معمولی و مسواک برقی Interclean در برداشتن پلاک بین دندانی وجود ندارد.

ولی بیشتر افراد (5/69%) استفاده از Interclean را به نخ دندان (5/24%) ترجیح دادند. همچنین در سایت slideshare اطلاعات کاملی وجود دارد.