مقایسه ایمپلنت تیتانیومی و زیرکونیا

 

دسترسی سریع به مطالب: برای مطالعه هر بخش روی لینک مورد نظر کلیک کنید.

 

ایمپلنت دندان تیتانیومی استاندارد طلایی ایمپلنت دندان است اگر چه مسائلی مانند حساسیت و میزان شیوع آن نیز باید در نظر گرفته شود. ایمپلنت های زیرکونیا بسیار امیدبخش هستند اما باید مطالعات بلند مدت زیادی روی آن صورت بگیرد. همچنین به تجربه تکنیکی و ملاحظات خاص ایمپلنت زیرکونیا برای کاهش احتمال شکست درمان نیاز است.
ایمپلنت سرامیکی که زیرکونیا نیز از آن دسته به حساب می آید، یک ویژگی متمایز دارد: زیبایی. سفید رنگ بودن ایمپلنت های سرامیکی راه حل مشکل زیبایی دندان در بیمارانی است که شرایط خاصی دارند مثلا نوع لثه آنها نازک است و ممکن است فلز ایمپلنت معمولی از پس آن دیده شود یا برای افرادی که به دنبال پروتزهای بدون فلز هستند.
اگر چه گزارشی از واکنش به فلز تیتانیومی ایمپلنت معمولی یا آلرژی به آن وجود ندارد (گزارش آلرژی به نیکل تقریبا 5% است) اما برخی از این افراد به فلزات دیگری که در تماس با بدن آنها قرار می گیرد نیز ممکن است آلرژی داشته باشند یا از بابت داشتن فلز در داخل بدن خود نگران باشند.

 

برای برطرف کردن این نگرانی و راه حل مناسب برای این افراد، تحقیقات زیادی بر روی ایمپلنت های بدون فلز صورت گرفته است که منجر به ساخت ایمپلنت زیرکونیا شده است. زیرکونیوم فلزی است که جایگاه آن در جدول تناوبی عناصر، یک ردیف پایینتر از تیتانیوم است. استفاده از زیرکونیوم ابتدا به شکل بلورین آن گسترده شد چرا که شبیه الماسی بی نقص میشد. چند سال پیش ایمپلنت تکی یاقوت بلورین مورد استفاده قرار گرفت اگر چه امروزه زیاد اسمی از آن شنیده نمی شود. زیرکونیوم به شکل اکسید با فرمول اکسید زیرکونیوم ZrO2 در حوزه دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع ایمپلنت زیرکونیا به شکل اکسید زیرکونیوم خالص نیست بلکه عنصر دیگری به نام هافنیوم (Hf) و اکسید آن به مقدار کم با ایتریوم ترکیب شده تا ویژگی های ایمپلنت زیرکونیا تقویت شود. ترکیب نهایی محصولی به رنگ سفید مات است که به عنوان سرامیک دسته بندی می شود اگر چه اتم های فلزی در آن وجود دارند.

مواد زیرکونیا بسیار سخت و محکم است و به عنوان بریج و روکش نیز استفاده میشود. اگر از زیرکونیا به عنوان ایمپلنت استفاده شده و در داخل استخوان کاشته شود، همانند تیتانیوم به استخوان جوش می خورد.

 

نکاتی که هنگام انتخاب جنس ایمپلنت باید در نظر بگیرید به صورت زیر است:

آلرژی به تیتانیوم: شاید نگرانی اصلی افرادی که چنین سوالی میپرسند، آلرژی به تیتانیوم باشد. در واقع احتمال آلرژی به تیتانیوم بسیار نادر است. تحقیقات نشان میدهند درصد بسیار کمی از مردم (6%) به تیتانیوم ممکن است آلرژی داشتهب اشند. به علت حساسیت ضعیف، آزمایش خراش پوستی برای شناسایی آلرژی مناسب نیست و کاربرد آن در این زمینه محدود است. به جای آن از تست ملیسا برای شناسایی حساسیت به تیتانیوم استفاده میشود. گاهی نتیجه این آزمایش مثبت کاذب است یعنی به اشتباه تایید میکند به تیتانیوم آلرژی دارید.

تست واکنش پذیری مواد کلیفورد: یک آزمایش خون مشخص میکند نمونه سرم خون به مواد دندانپزشکی شناخته شده چگونه واکنش نشان میدهد. اگر چه این آزمایش ممکن است اطلاعات مطمئنی از جمله آلرژِهای کنونی را در اختیار دندانپزشک قرار دهد اما نمیتوان از آن برای آزمایش موادی که در داخل بدن بیمار قرار میگیرد و در معرض دید نیست، با اطمینان استفاده کرد.

بیرون ماندن ایمپلنت از لثه:  معمولا ایمپلنت در زیر لثه باید بماند تا فرایند رشد استخوان و آمیخته شدن آن به ایمپلنت، طی شود. معمولا این فرایند حدود شش ماه طول میکشد تا تکمیل شود. از لحظه ای که ایمپلنت طی عمل جراحی در داخل استخوان فک جای میگیرد، باید کاملا با ثبات باشد (ثبات اولیه) یا گشتاور مشخصی داشته باشد. ایمپلنتهایی که در این مرحله ثبات اولیه خوبی ندارند، باید در زیر لثه بمانند تا هیچ حرکت و لغزشی نداشته باشند تا زمانی که ثبات ثانویه (پس از چندین ماه) برقرار شود. اما اکثریت ایمپلنتهای زیرکونیا طراحی یک تکه دارند و اباتمنت و پایه ایمپلنت، سرهم هستند بنابراین نمیتوان آن را زیر لثه گذاشت. هنگامی که اباتمنت از لثه بیرون گذاشته میشود، نگرانی از ثبات ایمپلنت بیشتر میشود.

ایجاد ترک در هنگام تنظیم ایمپلنت: هنگامی که ایمپلنت زیرکونیا تنظیم میشود، ممکن است ترکهای میکروسکوپی در آن شکل بگیرند. پژوهشهای مربوط به ایمپلنت زیرکونیا نشان میدهند اگر چه مواد آن بسیار محکم هستند و در مقابل استرس فشاری به خوبی مقاومت میکنند اما انعطاف پذیری آن کم است و ممکن است بشکند. زمانی این مسئله مطرح میشود که زیرکونیا با دریل دندانپزشکی در حال تنظیم شدن است. هنگامی که ایمپلنت زیرکونیا تنظیم میشود، بر خلاف مواد دیگر دندانپزشکی ممکن است در آن ترکهای میکروسکوپی ایجاد شوند که این امر در نهایت میتواند به شکستگی پروتز (اعم از روکش یا ایمپلنت) منتهی شود.
از آنجایی که ایمپلنت زیرکونیا طراحی یک تکه دارد دندانپزشک باید سر آن را برای قرار گرفته در داخل پروتزی که روی آن سوار می شود، آماده و تنظیم کند. در این مرحله ممکن است ترکهای ریز ایجاد شوند و بعد گسترش پیدا کنند.

ضعف مقاوم ایمپلنت زیرکونیای باریک:  همان طور که گفته شد، ایمپلنت زیرکونیا علیرغم مقاومت در مقابل فشار، در مقابل نیروهای الاستیک شکننده تر است. گاهی اوقات در حوزه دندانپزشکی ایمپلنت نیاز به استفاده از ایمپلنتی با قطر باریک وجود دارد. علت آن ممکن است کمبود فضا برای کاشت دندان یا نازک بودن استخوان باشد. در یک تحقیق چنین گزارش شد که هر ایمپلنتی که قطری کمتر از 3.75 میلی متر دارد دچار شکستگی جدی میشود. در تحقیق دیگری مشخص شد از هر هجده ایمپلنت زیرکونیا، هفت مورد آن شکسته اند و یکی در مرحله جوش خوردن به استخوان دچار مشکل شده است چون امکان پنهان کردن آن در زیر لثه وجود نداشته است. گزارش شده است که میزان کلی ایجاد ترک در ایمپلنت زیرکونیا تقریبا 22 تا 30% است. در دندانپزشکی ایمپلنت این میزان شکست، غیر قابل قبول است.
با این حال به خاطر داشته باشید این محدودیتها در انواع خاص ایمپلنت زیرکونیا ) مانند ایمپلنتهای باریک) بیشتر است.  از طرفی امروزه تا حد زیادی اشکالات در حال اصلاح هستند و ایمپلنت زیرکونیا با طراحی دو تکه (اباتمنت جدا) نیز وارد بازار شده است که بسیاری از این مشکلات را حل میکند.

چسبی یا پیچی بودن اتصال روکش دندان: در ایمپلنت معمولی دندانپزشک بر اساس شرایط انتخاب میکند آیا روکش دندان را با پیچ به اباتمنت وصل کند یا با چسب. اکثر ایمپلنتهای زیرکونیا که مورد تایید FDA هستند طراحی یک تکه دارند و تنها با روش چسباندن میتوان روکش را به آنها متصل کرد. بنابراین این اختیار از دندانپزشک گرفته شده است. در حالت معمول این موضوع هیچ مشکلی ایجاد نمیکند. اما گاهی اوقات بافتهای اطراف ایمپلنت ممکن است به چسب واکنش نشان بدهند. در چند پژوهش صورت گرفته مشخص شده است چسب دندان میتواند در بافتهای اطراف نفوذ کند و منجر به التهاب و تحلیل رفتن استخوان شود.

محدودیت مکانی برای استفاده از ایمپلنت زیرکونیا: برخی از بیماران با کمک ایمپلنت میخواهند همه دندانهای یک فک خود را بازسازی کنند. در چنین مواردی برای دستیابی به نتایج بهتر باید اباتمنتها سفارشی برای بیمار ساخته شوند تا زاویه و طراحی دلخواه و ایده آل داشته باشند. در چنین مواردی ایمپلنتهای زیرکونیا با طراحی یک تکه، ممکن است قابل استفاده نباشند.

 

 

 

 زیبایی و عدم وجود رنگ فلزی در پس لثه: مهمترین مزیت ایمپلنت زیرکونیا زیبایی آن است. بسیاری از افرادی که ایمپلنت تیتانیومی استفاده میکنند ممکن است لثه نازک داشته یا دچار پسروی لثه شوند و بخش های فلزی ایمپلنت آنها در قاعده دندان نمایان شود. ایمپلنت زیرکونیا به واسطه شباهتی که به دندان واقعی دارد چنین مشکلی ایجاد نمیکند و زیبایی دندان ایمپلنتی به خطر نمی افتد. به خصوص اگر موقعیت دندان در جلوی دهان باشد، زیبایی آن بسیار مهمتر می شود.

زیرکونیا دچار خوردگی نمی شود: زیرکونیا مشکل خوردگی با گذر زمان ندارد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

عدم وجود مشکل شوک الکتریکی در ایمپلنت زیرکونیا: در مورد ایمپلنت تیتانیومی گفته می شود اگر ترمیم فلزی دیگری در دهان باشد، ممکن است دچار مشکلی به نام جریان پیزوالکتریک شوید. در مورد ایمپلنت زیرکونیا چنین مشکلی وجود ندارد.
زیرکونیا رسانای گرما نیست و حرارت را منتقل نمی کند.

 

هم تیتانیوم و هم زیرکونیا موادی زیست سازگار هستند و بدن آنها را پس نمی زند بنابراین مشکلی از این بابت در مورد هیچ یک وجود ندارد. اما هر یک از این مواد ویژگی های خاص خود را دارند و هر یک برتری هایی بر دیگری دارند. بنابراین برای تصمیم گیری برای کاشت ایمپلنت دندان تیتانیومی یا زیرکونیا، باید شرایط، خواسته ها و اولویت های خود را در نظر بگیرید.

 

بهترین متخصص ایمپلنت دندانی یا ایمپلنتولوژیست برای درمان ایمپلنت باید دانش عملی کافی را داشته باشد.

بهترین متخصص ایمپلنت علاوه بر موارد فوق باید دید فنی برای تجویز پروتز برای بیماران داشته باشد.