مقایسه ایمپلنت تیتانیومی و زیرکونیا

ایمپلنت سرامیکی که زیرکونیا نیز از آن دسته به حساب می آید، یک ویژگی متمایز دارد: زیبایی. سفید رنگ بودن ایمپلنت های سرامیکی راه حل مشکل زیبایی دندان در بیمارانی است که شرایط خاصی دارند.

مثلا نوع لثه آنها نازک است و ممکن است فلز ایمپلنت معمولی از پس آن دیده شود یا برای افرادی که به دنبال پروتز های بدون فلز هستند. (پیشنهاد می شود مقاله همه چیز درباره لمینت دندان را مطالعه بفرمایید) همچنین به تجربه تکنیکی و ملاحظات خاص ایمپلنت زیرکونیا برای کاهش احتمال شکست درمان نیاز است.

اگر چه گزارشی از واکنش به فلز تیتانیومی ایمپلنت معمولی یا آلرژی به آن وجود ندارد (گزارش آلرژی به نیکل تقریبا 5% است) اما برخی از این افراد به فلزات دیگری که در تماس با بدن آنها قرار می گیرد نیز ممکن است آلرژی داشته باشند یا از بابت داشتن فلز در داخل بدن خود نگران باشند.

ایمپلنت زیرکونیا

برای برطرف کردن این نگرانی و راه حل مناسب برای این افراد، تحقیقات زیادی بر روی ایمپلنت های بدون فلز صورت گرفته است که منجر به ساخت ایمپلنت زیرکونیا شده است. زیرکونیوم فلزی است که جایگاه آن در جدول تناوبی عناصر، یک ردیف پایینتر از تیتانیوم است.

استفاده از زیرکونیوم ابتدا به شکل بلورین آن گسترده شد چرا که شبیه الماسی بی نقص می شد. چند سال پیش ایمپلنت تکی یاقوت بلورین مورد استفاده قرار گرفت اگر چه امروزه زیاد اسمی از آن شنیده نمی شود.

زیرکونیوم به شکل اکسید با فرمول اکسید زیرکونیوم ZrO2 در حوزه دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع ایمپلنت زیرکونیا به شکل اکسید زیرکونیوم خالص نیست بلکه عنصر دیگری به نام هافنیوم (Hf) و اکسید آن به مقدار کم با ایتریوم ترکیب شده تا ویژگی های ایمپلنت زیرکونیا تقویت شود.

ترکیب نهایی محصولی به رنگ سفید مات است که به عنوان سرامیک دسته بندی می شود اگر چه اتم های فلزی در آن وجود دارند. مواد زیرکونیا بسیار سخت و محکم است و به عنوان بریج و روکش نیز استفاده می شود. اگر از زیرکونیا به عنوان ایمپلنت استفاده شده و در داخل استخوان کاشته شود، همانند تیتانیوم به استخوان جوش می خورد.

ایمپلنت زیرکونیا بهتر است یا تیتانیوم؟

نکاتی که هنگام انتخاب جنس ایمپلنت باید در نظر بگیرید به صورت زیر است:

آلرژی به تیتانیوم: شاید نگرانی اصلی افرادی که چنین سوالی می پرسند، آلرژی به تیتانیوم باشد. در واقع احتمال آلرژی به تیتانیوم بسیار نادر است. تحقیقات نشان می دهند درصد بسیار کمی از مردم (6%) به تیتانیوم ممکن است آلرژی داشته باشند.

به علت حساسیت ضعیف، آزمایش خراش پوستی برای شناسایی آلرژی مناسب نیست و کاربرد آن در این زمینه محدود است. به جای آن از تست ملیسا برای شناسایی حساسیت به تیتانیوم استفاده می شود. گاهی نتیجه این آزمایش مثبت کاذب است یعنی به اشتباه تایید می کند به تیتانیوم آلرژی دارید.

تست واکنش پذیری مواد کلیفورد: یک آزمایش خون مشخص می کند نمونه سرم خون به مواد دندانپزشکی شناخته شده چگونه واکنش نشان می دهد. اگر چه این آزمایش ممکن است اطلاعات مطمئنی از جمله آلرژِی های کنونی را در اختیار دندانپزشک قرار دهد اما نمی توان از آن برای آزمایش موادی که در داخل بدن بیمار قرار می گیرد و در معرض دید نیست، با اطمینان استفاده کرد.

بیرون ماندن ایمپلنت از لثه:  معمولا ایمپلنت در زیر لثه باید بماند تا فرایند رشد استخوان و آمیخته شدن آن به ایمپلنت، طی شود. معمولا این فرایند حدود شش ماه طول می کشد تا تکمیل شود. از لحظه ای که ایمپلنت طی عمل جراحی در داخل استخوان فک جای می گیرد، باید کاملا با ثبات باشد (ثبات اولیه) یا گشتاور مشخصی داشته باشد.

ایمپلنت هایی که در این مرحله ثبات اولیه خوبی ندارند، باید در زیر لثه بمانند تا هیچ حرکت و لغزشی نداشته باشند تا زمانی که ثبات ثانویه (پس از چندین ماه) برقرار شود. اما اکثریت ایمپلنت های زیرکونیا طراحی یک تکه دارند و اباتمنت و پایه ایمپلنت، سرهم هستند بنابراین نمی توان آن را زیر لثه گذاشت. هنگامی که اباتمنت از لثه بیرون گذاشته می شود، نگرانی از ثبات ایمپلنت بیشتر می شود.

ایجاد ترک در هنگام تنظیم ایمپلنت: هنگامی که ایمپلنت زیرکونیا تنظیم می شود، ممکن است ترک های میکروسکوپی در آن شکل بگیرند. پژوهش های مربوط به ایمپلنت زیرکونیا نشان می دهند اگر چه مواد آن بسیار محکم هستند و در مقابل استرس فشاری به خوبی مقاومت می کنند اما انعطاف پذیری آن کم است و ممکن است بشکند.

زمانی این مسئله مطرح می شود که زیرکونیا با دریل دندانپزشکی در حال تنظیم شدن است. هنگامی که ایمپلنت زیرکونیا تنظیم می شود، بر خلاف مواد دیگر دندانپزشکی ممکن است در آن ترک های میکروسکوپی ایجاد شوند که این امر در نهایت می تواند به شکستگی پروتز (اعم از روکش یا ایمپلنت) منتهی شود.

از آنجایی که ایمپلنت زیرکونیا طراحی یک تکه دارد دندانپزشک باید سر آن را برای قرار گرفته در داخل پروتزی که روی آن سوار می شود، آماده و تنظیم کند. در این مرحله ممکن است ترک های ریز ایجاد شوند و بعد گسترش پیدا کنند.

ضعف مقاوم ایمپلنت زیرکونیای باریک:  همان طور که گفته شد، ایمپلنت زیرکونیا علیرغم مقاومت در مقابل فشار، در مقابل نیروهای الاستیک شکننده تر است. گاهی اوقات در حوزه دندانپزشکی ایمپلنت نیاز به استفاده از ایمپلنتی با قطر باریک وجود دارد.

علت آن ممکن است کمبود فضا برای کاشت دندان یا نازک بودن استخوان باشد. در یک تحقیق چنین گزارش شد که هر ایمپلنتی که قطری کمتر از 3.75 میلی متر دارد دچار شکستگی جدی می شود. در تحقیق دیگری مشخص شد از هر هجده ایمپلنت زیرکونیا، هفت مورد آن شکسته اند و یکی در مرحله جوش خوردن به استخوان دچار مشکل شده است.

چون امکان پنهان کردن آن در زیر لثه وجود نداشته است. گزارش شده است که میزان کلی ایجاد ترک در ایمپلنت زیرکونیا تقریبا 22 تا 30% است. در دندانپزشکی ایمپلنت این میزان شکست، غیر قابل قبول است.

با این حال به خاطر داشته باشید این محدودیت ها در انواع خاص ایمپلنت زیرکونیا (مانند ایمپلنت های باریک) بیشتر است. از طرفی امروزه تا حد زیادی اشکالات در حال اصلاح هستند و ایمپلنت زیرکونیا با طراحی دو تکه (اباتمنت جدا) نیز وارد بازار شده است که بسیاری از این مشکلات را حل می کند.

چسبی یا پیچی بودن اتصال روکش دندان: در ایمپلنت معمولی دندانپزشک بر اساس شرایط انتخاب می کند آیا روکش دندان را با پیچ به اباتمنت وصل کند یا با چسب. اکثر ایمپلنت های زیرکونیا که مورد تایید FDA هستند طراحی یک تکه دارند و تنها با روش چسباندن می توان روکش را به آنها متصل کرد.

بنابراین این اختیار از دندانپزشک گرفته شده است. در حالت معمول این موضوع هیچ مشکلی ایجاد نمی کند. اما گاهی اوقات بافت های اطراف ایمپلنت ممکن است به چسب واکنش نشان بدهند. در چند پژوهش صورت گرفته مشخص شده است چسب دندان می تواند در بافت های اطراف نفوذ کند و منجر به التهاب و تحلیل رفتن استخوان شود.

محدودیت مکانی برای استفاده از ایمپلنت زیرکونیا: برخی از بیماران با کمک ایمپلنت می خواهند همه دندان های یک فک خود را بازسازی کنند. در چنین مواردی برای دستیابی به نتایج بهتر باید اباتمنت ها سفارشی برای بیمار ساخته شوند تا زاویه و طراحی دلخواه و ایده آل داشته باشند. در چنین مواردی ایمپلنت های زیرکونیا با طراحی یک تکه، ممکن است قابل استفاده نباشند.

 زیبایی و عدم وجود رنگ فلزی در پس لثه: مهمترین مزیت ایمپلنت زیرکونیا زیبایی آن است. بسیاری از افرادی که ایمپلنت تیتانیومی استفاده می کنند ممکن است لثه نازک داشته یا دچار پسروی لثه شوند و بخش های فلزی ایمپلنت آنها در قاعده دندان نمایان شود.

ایمپلنت زیرکونیا به واسطه شباهتی که به دندان واقعی دارد چنین مشکلی ایجاد نمی کند و زیبایی دندان ایمپلنتی به خطر نمی افتد. به خصوص اگر موقعیت دندان در جلوی دهان باشد، زیبایی آن بسیار مهمتر می شود.

زیرکونیا دچار خوردگی نمی شود: زیرکونیا مشکل خوردگی با گذر زمان ندارد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

عدم وجود مشکل شوک الکتریکی در ایمپلنت زیرکونیا: در مورد ایمپلنت تیتانیومی گفته می شود اگر ترمیم فلزی دیگری در دهان باشد، ممکن است دچار مشکلی به نام جریان پیزوالکتریک شوید. در مورد ایمپلنت زیرکونیا چنین مشکلی وجود ندارد. در سایت researchgate.net اطلاعات مفیدی وجود دارد. زیرکونیا رسانای گرما نیست و حرارت را منتقل نمی کند.

نتیجه گیری

هم تیتانیوم و هم زیرکونیا موادی زیست سازگار هستند و بدن آنها را پس نمی زند بنابراین مشکلی از این بابت در مورد هیچ یک وجود ندارد. اما هر یک از این مواد ویژگی های خاص خود را دارند و هر یک برتری هایی بر دیگری دارند. بنابراین برای تصمیم گیری برای کاشت ایمپلنت دندان تیتانیومی یا زیرکونیا، باید شرایط، خواسته ها و اولویت های خود را در نظر بگیرید.

کاشت ایمپلنت دندان + روکش  دندان + لذت داشتن دندان زیبا و سالم